Ngoài rạp đang có một bộ phim kinh dị rất hay với thông điệp điều đáng sợ nhất trên thế giới không phải chiến tranh, biến đổi khí hậu hay bom nguyên tử; điều đáng sợ nhất chính là phần ác của mỗi người. Thông điệp này trùng hợp với hiện tượng mạng Khá bảnh ở Việt Nam.
Đầu tiên, phải đính chính ngay rằng phần đông những bạn trẻ “hâm mộ” Khá bảnh thuộc thế hệ 10x (hay còn gọi là GenZ), nhưng chỉ là thiểu số, không đại diện cho “giới trẻ” nói chung.
Tôi đưa ra nhận định này vì 2 lý do. Thứ nhất, bằng cảm quan, tôi thấy đa số profiles tương tác với nhân vật này trong các livestream rơi vào nhóm các bạn trẻ có điều kiện sống khá “đặc thù”, nhận thức còn hạn chế và không ở các thành phố lớn (với chú ý rằng đó là nhận định cá nhân chỉ với mục đích thống kê).
Thứ hai, đã có nhiều nghiên cứu chỉ ra rằng GenZ là nhóm có insight không giống “chúng ta” của 10-20 năm trước. Do điều kiện sống khác, môi trường giao thoa văn hoá khác nên GenZ có những suy nghĩ và tiêu chuẩn mang nhiều khác biệt.
(Thí dụ quan tâm đến bảo vệ môi trường, đến du lịch trải nghiệm, đến sống có trách nhiệm với cộng đồng… là những insight mà khi ở độ tuổi các em, chúng ta không có).
Vậy nên, lượt theo dõi và xem Khá bảnh trên mạng xã hội tuy nhiều nhưng số lượng người thực sự “hâm mộ” bạn này sẽ không đại diện cho “giới trẻ” nói chung. Có chăng, chỉ mới dừng lại ở việc “theo dõi” mà thôi.
Câu hỏi đặt ra là, thực tế ấy có đáng lo không? Theo tôi là CÓ. Nhưng nguyên nhân không phải do giới trẻ đang quan tâm đến một nhân vật “nhảm nhí”, mà điều nguy hiểm nằm ở chỗ dường như chính chúng ta đang chưa hiểu con em của mình, vì thực ra Khá bảnh rất-không-nhảm-nhí.
Có thể thấy, content của Khá bảnh chia làm 3 dạng:
- 1 là, những content khoe tiền, khoe xe, khoe gái.
- 2 là, những content khoe cảnh đánh nhau, dằn mặt người này người khác.
- Và 3 là phơi bày một phần cuộc sống “xã hội đen” vốn luôn nằm trong bóng tối.
Đây là những content đánh thẳng vào sự hiếu kỳ, tò mò của tất cả mọi người, rất đúng và rất trúng tâm lý của đám đông (đám đông nói chung chứ không chỉ là GenZ). Cho nên, Khá bảnh có lượt theo dõi cao là điều “dễ hiểu”.
(Đó là tôi tạm bỏ qua việc Khá bảnh cực kỳ thân thiện và chăm tương tác với những người mà bạn ấy gọi là “fan hâm mộ” đúng như phong cách của các ngôi sao).
Thực tế này không thể hiện rằng giới trẻ đang có “vấn đề” mà nó thể hiện rằng chính gia đình, xã hội, truyền thông và pháp luật mới đang có “vấn đề rất nặng” khi cố tình phủ nhận sức ảnh hưởng của những người như Khá bảnh.
Tôi nghĩ, bạn này là sản phẩm sinh ra từ vùng tối của truyền thông xã hội. Nơi mọi thứ không bị kiểm soát gắt gao như ở truyền thông chính thống, và những mong muốn thầm kín của con người có môi trường phát lộ ra ngoài.
Việc phủ nhận Khá bảnh chính là hành vi không dũng cảm và thiếu sòng phẳng của “người lớn”. Phủ nhận Khá bảnh chính là phủ nhận vùng tối của chính chúng ta. Nên chiêu bài gán cho nhân vật này là “nhảm nhí” sẽ vô tác dụng.
Tôi kêu gọi nhà trường và các bậc cha mẹ nên xem Khá bảnh nhiều hơn để tìm cách hiểu và bảo vệ con em mình bằng những định hướng mà các bạn cho là đúng đắn. Cũng như câu chuyện tranh cãi mấy chục năm rằng có nên ngăn chặn trẻ vị thành niên khỏi các video sex hay chủ động vẽ đường cho hươu chạy đúng.
Insight mà Khá bảnh đang khai thác không có gì mới. Ở khía cạnh nào đó, nó cũng nhiều hấp lực như sex, mại dâm và ma tuý vậy thôi.
Bên cạnh đó, tôi cũng kêu gọi chính phủ và các nền tảng truyền thông xã hội như Youtube (Google), Facebook phải có trách nhiệm hơn trong việc định hướng này. Không cần cấm nhưng phải có quy định cụ thể về cảnh báo trong các clip “kiểu như Khá bảnh” để những bạn trẻ có nhận thức chưa chín chắn đừng có học theo.
Như vậy mới thực sự là giải pháp căn cơ.
Chửi Khá Bảnh thì dễ
Học hỏi sẽ khó hơn
Cái cách bảnh nhơn nhơn
Chiếm sóng làng teen Việt
Thay vì luôn quyết liệt
Chống đối kiểu tẩy chay
Chi bằng nhìn nhận ngay
Sao Bảnh đang hot thế?
Tâm lý nhiều bạn trẻ
Thích xem Bảnh khoe tiền
Ăn nhẩy, lại khoe quyền
Khoe giới ngầm quyền lực
Nói chung cách thiết thực
Để kiểm soát con mình
Không phải kiểu canh chừng
Mà là luôn thấu hiểu.
(Thơ của Tama Duy Ngoc từ group Biệt đội Trăng Đen)
Nguồn: Facebook Nguyễn Ngọc Long – Đừng bỏ qua những câu chuyện bên lề được bổ sung dưới comment!
test
test
test
test
test
test